Katten en rouw: hoe ga je om met een verdrietige huisgenoot?

18 februari 2025

Wanneer je meerdere katten hebt, komt er onvermijdelijk een moment waarop je afscheid moet nemen van een van hen. Dit is niet alleen voor jou een emotionele en pijnlijke gebeurtenis, maar ook de achterblijvende kat kan het verlies intens voelen. Katten hechten zich, net als wij, aan hun omgeving en soortgenoten, en een plotselinge verandering kan hen behoorlijk uit balans brengen.




Hoe rouwt een kat?

Elke kat verwerkt verlies op zijn eigen manier. Sommige katten worden stiller en slapen meer, terwijl anderen juist vaker en luider gaan miauwen. Het kan zijn dat je kat minder eet, zich terugtrekt of juist aanhankelijker wordt. Sommige katten zoeken actief naar hun verdwenen maatje, terwijl anderen zich lusteloos en ongeïnteresseerd tonen. In zeldzame gevallen kan een kat zelfs gaan sproeien als reactie op de grote verandering.

Zelfs katten die nooit een hechte band met elkaar leken te hebben, kunnen veranderen in gedrag. Het gemis van een vertrouwde aanwezigheid – hoe klein de interactie ook was – kan een impact hebben. Het is echter niet altijd puur rouw; soms is het gewoon de aanpassing aan een nieuwe realiteit. Maar hoe je het ook noemt, als eigenaar is het belangrijk om je kat hierin te ondersteunen.


Rouw bij katten: een bekend verschijnsel

Rouw bij katten is niet ongebruikelijk. Uit een onderzoek van de Amerikaanse dierenbescherming in 1996 bleek dat 46% van de katten minder at na het verlies van een soortgenoot, terwijl 70% meer of minder miauwde dan normaal. Meer dan de helft werd aanhankelijker en vertoonde meerdere gedragsveranderingen. Dit laat zien dat rouw bij katten een serieus fenomeen is dat aandacht verdient.


Rouw of opluchting?

Soms lijkt een kat te rouwen, terwijl hij in werkelijkheid juist opgelucht is. Niet alle katten zijn beste vrienden; sommige tolereren elkaar alleen. Was er sprake van een gespannen relatie? Dan kan de achterblijvende kat nu eindelijk ontspannen. Hij geniet van de rust, speelt vrijer en geniet meer van jouw aandacht. Dit is geen teken van rouw, maar eerder een teken dat hij zich prettiger voelt in zijn eentje.

Daarnaast kan jouw eigen gedrag ook een rol spelen. Je bent misschien verdrietig en richt meer aandacht op je kat, wat hij als prettig ervaart. Extra knuffels en aandacht worden vaak gezien als troostgedrag, maar het kan net zo goed betekenen dat je kat gewoon geniet van de nieuwe situatie.


Stress of gezondheidsproblemen?

Vooral oudere katten kunnen moeite hebben met grote veranderingen. Stress kan sluimerende aandoeningen verergeren, en soms werd een beginnende ziekte simpelweg over het hoofd gezien omdat alle aandacht uitging naar de zieke kat die overleed. Blijf daarom alert op lichamelijke signalen en raadpleeg bij twijfel een dierenarts.


Hoe help je een rouwende kat?

Als je kat wel degelijk rouwt, zijn er verschillende manieren om hem door deze moeilijke periode heen te helpen:


1. Spelen
Spelen is een geweldige manier om je kat op te vrolijken. Zelfs als hij oud is en maar kort speelt, helpt het om hem actief en vrolijk te houden. Tijdens het spelen komt dopamine vrij, een stofje dat een goed gevoel geeft. Geef hem ook speeltjes met kattenkruid of valeriaan om hem wat extra plezier te gunnen.


2. Routines aanhouden
Katten gedijen op voorspelbaarheid. Probeer dagelijkse rituelen zoals eet- en slaaptijden zoveel mogelijk hetzelfde te houden. Je kunt ook nieuwe routines introduceren, zoals een vast knuffelmoment of een extra verzorgingssessie.


3. Extra aandacht, maar met beleid
Een beetje extra aandacht kan wonderen doen, maar forceer niets. Sommige katten houden niet van knuffelen en vinden het fijner als je gewoon tegen ze praat. Let goed op de signalen van je kat en pas je aandacht daarop aan.


Wanneer wordt rouw een probleem?

In de meeste gevallen verdwijnt de rouw na een paar dagen of weken. Maar als je kat blijft weigeren te eten of drinken, moet je snel ingrijpen. Katten lopen namelijk het risico op leververvetting als ze te lang niet eten. In sommige gevallen kan homeopathie verlichting bieden, maar raadpleeg bij ernstige gedragsveranderingen altijd een dierenarts.


Moet je een nieuwe kat nemen?

Als je kat langdurig somber blijft, kun je overwegen om een nieuw maatje in huis te nemen. Dit geldt vooral voor sociale rassen, zoals Oosterse katten, die vaak niet graag alleen zijn. Maar let op: niet iedere kat is blij met een nieuwe huisgenoot. Observeer goed of jouw kat daadwerkelijk behoefte heeft aan gezelschap, of juist geniet van zijn nieuwe alleen-leventje.


Tot slot

Of je kat nu intens rouwt of gewoon zijn leven hervat in een nieuwe balans, het belangrijkste is dat je zijn signalen herkent en respecteert. Geef hem tijd en liefde, en pas je zorg aan zijn behoeften aan. Uiteindelijk vinden zowel jij als je kat een manier om samen door deze verandering heen te komen.


 
Bron: Het handboek voor de oudere kat – Liesbeth Puts

31 mei 2025
Herplaatser Björn Daar was je dan, van de straat gehaald door de dierenambulance. Verschrikt, angstig en boos kwam je binnen. Wij ontmoetten elkaar daar, in het asiel, voor het eerst. Je liet je niet behandelen, en andere verzorgers hadden de hoop eigenlijk al een beetje opgegeven. Je viel het hekwerk letterlijk aan, en je had een oogprobleem waarbij simpelweg zalven geen optie was. Ik heb je geobserveerd, en in goed overleg met een onderbouwd plan, wist ik iedereen te overtuigen: dit ging ons samen lukken We moesten nog twee weken wachten voordat we daadwerkelijk iets voor je konden betekenen. Die tijd heb ik benut om voor jou routine en herkenning op te bouwen. Voorspelbaarheid, want dat is key voor katten. Elke dag werkten we op dezelfde manier, met dezelfde mensen, dezelfde volgorde van schoonmaken, dezelfde benadering van jouw verblijf. En elke dag kwam ik even langs om contact met je te maken, om te ‘bonden’. Gelukkig was je gemotiveerd door lekkers, dat maakte het al wat makkelijker om jouw hart (of maag) te veroveren. Je maakte al snel stappen vooruit. Ik zag dat je leed aan entropion, waarbij je ooglid naar binnen krult en het oogvlies beschadigt. Dat betekende: een operatie. Maar ook: uit je vertrouwde omgeving gehaald worden, over je grens gaan, en onder narcose. Toch moest het gebeuren, zeker omdat je ook nog gecastreerd moest worden. Dus besloten we alles in één keer te doen. De dag van de operatie brak aan. Je deed het zó goed. We hadden je hok de avond ervoor al klaargemaakt, met een mandje erin dat je als veilige schuilplek kon gaan zien. En dat deed je, je zat er lekker in, waardoor we je zonder deze extra stress konden meenemen. Tijdens de operatie ben je volledig nagekeken (ook getest op aids), gecastreerd, en je oogprobleem is verholpen. Een flinke dot zalf, antibiotica en pijnstilling mee terug. We hadden alvast een plekje voor je klaargezet in de plaatsingskamer, zodat je niet nóg een keer hoefde te verhuizen. Je mocht meteen wakker worden in de ruimte waar je zou blijven tot je geadopteerd werd. Wat deed je het goed. Natuurlijk was het spannend met zo’n grote kap om je hoofd, en de her-socialisatie begon eigenlijk weer opnieuw. We gebruikten dezelfde technieken als daarvoor. En nee, we hebben je niet onnodig gestrest met zalven. Was dat een risico? Ja. Konden we je oog goed schoonhouden? Nee. Daarom ook die antibioticakuur, voor de zekerheid. En ondanks alles ging het wonderwel goed. Zelfs met die enge kap bleef je vooruitgang boeken. Na een week of twee had je er genoeg van. Ineens had je die kap er zelf af gekregen. De grote vraag: zetten we 'm terug? In overleg met de dierenarts besloten we je zo te laten. Alles zag er goed uit, en we gingen verder. Kort daarna mocht je voor het eerst los rondlopen in de plaatsingskamer. Wat genoot je daarvan! Natuurlijk even wennen met tien andere katten om je heen, soms nog wat onzeker, maar ook daarin groeide je elke dag een beetje meer. Ik vergeet het moment nooit waarop jij uit jezelf een kopje tegen mijn hand gaf. Dat gevoel… Dat ik jou een nieuwe kans mocht geven, waar anderen misschien allang hadden opgegeven, of zelfs voor euthanasie hadden gekozen, vulde mijn hart met liefde. Je was er klaar voor. Klaar voor een nieuw leven, een gouden mandje dat jij zó ontzettend had verdiend. En dit asiel bood jou die kans. Al snel na je plaatsing op de website meldde zich een warm en liefdevol stel. Ze deinsde niet terug van de mogelijkheid dat jij misschien een stapje terug zou doen door de verhuizing. Je ging met ze mee. En nog geen twee weken later kregen we foto’s van jou, languit op een loungebank in de tuin, genietend van een aai van een van je nieuwe baasjes. Een klein traantje, lieve Björn… Want het had zó anders kunnen lopen voor jou. Inmiddels werk ik niet meer bij dit asiel, dus heb ik geen contact meer met je nieuwe eigenaren. Maar ik hoop van harte dat je nog steeds net zo geniet als op die dag dat ik de foto van jou op die loungebank ontving. Het gaat je goed, lieve Björn.
21 mei 2025
Het vragen van een second opinion bij een andere dierenarts voelt voor veel mensen als een moeilijke stap. Soms zelfs als een vorm van twijfel of ondankbaarheid richting je huidige dierenarts. Maar laten we eerlijk zijn: als het gaat om de gezondheid van jouw dier, zijn je zorgen nooit overdreven. In de praktijk zijn er meerdere redenen om een second opinion te overwegen. Misschien voel je dat je niet verder komt in het onderzoek. Of je vraagt je af of er geen aanvullende kennis of technieken zijn die elders wel beschikbaar zijn. Misschien geeft de diagnose of het behandelplan je geen rust. Of misschien wil je simpelweg bevestiging, een extra blik voor jouw eigen gemoedsrust. Dat is allemaal legitiem. Sterker nog: het is een blijk van toewijding. Dierenartsen zijn bevlogen professionals, met een schat aan kennis en ervaring. Maar ook zij zijn mensen, met hun eigen specialisaties, inzichten en grenzen. Niet elke kliniek beschikt over dezelfde middelen of expertise. En niet elke aanpak past bij elk dier of bij elk baasje. Juist daarom is het zo belangrijk dat jij als eigenaar volledig achter de gekozen weg staat. Jij moet vertrouwen voelen in het traject. En bovenal: jij moet je gehoord voelen. Je dier is geen patiëntnummer. Het is een deel van je gezin. Een maatje. En jij bent zijn stem, zijn beschermer, zijn veilige haven. Een second opinion aanvragen is dus geen teken van twijfel, maar van zorgzaamheid. Van durven opkomen voor datgene wat je het meest dierbaar is. En daar is niets om je voor te schamen. Integendeel. Het is oké om vragen te stellen. Het is oké om bevestiging te zoeken. Het is oké om het beste te willen. Voor jouw dier. Voor jezelf. Voor het vertrouwen dat je mag voelen in de zorg die jullie samen krijgen.
Show More