Verrijking deel 2 - Verrijking van instinct

24 februari 2025

De drie fasen van jagen bij katten en hoe we hun instinct kunnen verrijken

Katten zijn van nature jagers en door hun jachtinstinct te stimuleren, helpen we hen zowel fysiek als mentaal in balans te blijven. Het jachtproces bestaat uit drie fasen, waarbij we verschillende vormen van verrijking kunnen toepassen om aan hun natuurlijke behoeften te voldoen.

  • Schrijf uw onderschrift hier
    Knop

  • Titel dia

    Schrijf uw onderschrift hier
    Knop

  • Titel dia

    Schrijf uw onderschrift hier
    Knop

  • Titel dia

    Schrijf uw onderschrift hier
    Knop


1. Opsporen en achtervolgen (Vangen)

In deze eerste fase speurt de kat haar omgeving af en bereidt ze zich voor op de jacht. Dit gedrag omvat:

  • De omgeving verkennen
  • Observeren en fixeren van de prooi
  • Zitten en wachten op het juiste moment
  • Achter de prooi aan jagen

Jachtverrijking: Speelgoed dat beweegt, zoals hengels met veren, laserpointers (gecombineerd met een fysieke beloning), of prooi-achtige speeltjes die onvoorspelbaar bewegen, helpt deze fase na te bootsen.


Hoe stimuleer je de eerste fase van de jacht?

De eerste fase van de jacht draait om beweging en achtervolging, niet om het daadwerkelijk vangen van de prooi. Om dit instinct te prikkelen, is het belangrijk om speeltjes te gebruiken die de kat uitdagen om te jagen.


Speeltips: Een lange speelhengel is ideaal, omdat de kat hierdoor niet doorheeft dat jij de bewegingen aanstuurt. Het speeltje moet zich op een natuurlijke manier voortbewegen, zodat de kat het kan besluipen en achtervolgen.


Experimenteer met speelstijlen: Elke kat heeft een unieke voorkeur die in de loop van haar leven kan veranderen. Sommige katten jagen graag op prooien die over de grond bewegen, terwijl anderen liever achter vliegende speeltjes aan gaan. Waar de ene kat voorkeur heeft voor een vogelachtige prooi, kiest de andere liever een muis, insect of zelfs kleine objecten zoals elastiekjes of namaakspinnetjes. Probeer verschillende soorten speeltjes uit om te ontdekken wat jouw kat het leukst vindt.


Het juiste materiaal: Omdat katten in de natuur levende prooien zouden vangen, reageren ze het best op speeltjes met een realistische structuur, zoals zachte stoffen, nepbont of imitatieveren.


Kwaliteit en herkomst: Let goed op waar de speeltjes vandaan komen. Kies bij voorkeur producten uit westerse landen, waar bont en veren afkomstig kunnen zijn van bijvoorbeeld natuurlijke oorzaken zoals roadkill of duurzame jacht. Vermijd materialen die afkomstig zijn van dieren die speciaal voor kattenspeelgoed worden gefokt.


2. Vangen en uitschakelen (Doden)

Zodra de kat haar prooi te pakken heeft, volgt het instinct om deze te doden. Dit gedrag omvat:

  • Bijten in de prooi
  • Trappelen met de achterpoten
  • De prooi in de lucht gooien en opnieuw vangen
  • Likken en besnuffelen van de prooi

Geurverrijking: Gebruik van kattenkruid, valeriaan of speelgoed met de geur van prooidieren kan dit instinct stimuleren.


De tweede jachtfase: trappelen en geurverrijking

Tijdens de tweede fase van de jacht laat de kat instinctief ‘trappelgedrag’ zien. Ze gooit zich op haar zij, grijpt de prooi stevig vast met haar voorpoten en trappelt met haar achterpoten, terwijl ze eraan likt en bijt.


Waarom is deze fase belangrijk?

Naast een natuurlijk onderdeel van de jacht, dient trappelen ook als een manier om stress te ontladen. Dit gedrag kan gestimuleerd worden door geurverrijking, waarbij specifieke geuren het jachtinstinct prikkelen en ontspanning bevorderen.


Geurverrijking: welke geur werkt het best?


Kattenkruid (catnip)
Catnip is een bekende geurverrijking die een opwekkend effect op katten kan hebben. Echter, niet elke kat reageert erop: slechts 50-70% van de katten is gevoelig voor de werkzame stof. Ondanks dat de meeste kattenspeeltjes uit de dierenwinkel met catnip zijn behandeld, heeft dit dus niet op alle katten effect.


Valeriaan: een krachtig alternatief
Valeriaan is een uitstekend alternatief, vooral voor katten die gevoelig zijn voor stress. De geur heeft een opwekkend effect tijdens het spelen, maar werkt daarna kalmerend en helpt de kat om beter te ontspannen. Hoe sterker de stress van een kat, hoe heftiger de reactie op valeriaan kan zijn. Gedroogde valeriaanwortel is hierbij het meest effectief.


Slim gebruik van geurverrijking

  • Gebruik trappelkussens met valeriaan, maar haal ze weg zodra de kat klaar is met spelen.
  • Wissel speeltjes regelmatig af en plaats ze op nieuwe plekken in huis, zodat de kat ze onverwachts ontdekt. Dit stimuleert haar natuurlijke jachtgedrag: "Oh, daar, een prooi!"
  • Bied geur verrijkte speeltjes vooral aan wanneer je niet thuis bent of slaapt, zodat de kat op die momenten extra uitdaging en ontspanning krijgt.



3. Eten en verstoppen (Consumeren)

Na het vangen en doden volgt het eten en eventueel verstoppen van de prooi. Dit gedrag omvat:

  • De prooi opeten
  • Voedsel verstoppen of ingraven

Voedselverrijking: Voerpuzzels, slowfeeders en het verstoppen van voer op verschillende plekken in huis kunnen deze fase nabootsen en zorgen voor een uitdagende eetervaring.


Voedselverrijking: laat je kat werken voor haar eten

Voedselverrijking is essentieel om het natuurlijke jachtinstinct van je kat te stimuleren. In plaats van haar eten simpelweg in een bakje te serveren, kun je haar laten ‘werken’ voor haar voer, wat zorgt voor mentale uitdaging en verveling tegengaat. Er zijn verschillende niveaus en manieren van voedselverrijking, waarmee je stap voor stap kunt opbouwen en experimenteren.


Statische vs. mobiele eetstations


Statische eetstations
Dit zijn vaste voederplekken die altijd op dezelfde plaats blijven en voorspelbaar zijn voor de kat. Ze bieden een stabiele voedselbron, wat belangrijk is voor het gevoel van veiligheid.

Voorbeelden:

  • Anti-schrokkommen of slow feeders: Voorkomen dat de kat haar eten te snel opeet.
  • Denkspeelgoed: Speeltjes waarbij de kat met haar poot of denkvermogen brokjes moet bemachtigen.
  • Creatieve oplossingen: Objecten die oorspronkelijk niet voor voer bedoeld zijn, maar perfect kunnen dienen als voerpuzzel.


Mobiele eetstations
Deze variëren van plek en maken het eten uitdagender. Ze zijn ideaal als extra stimulatie, bijvoorbeeld wanneer je een lange dag weg bent.

Voorbeelden:

  • Zelfgemaakte eetspeeltjes: Gevulde eierdoosjes en wc-rolletjes zijn eenvoudige, goedkope manieren om je kat spelenderwijs te laten eten.
  • Voerballen: Sommige voerballen zijn geweldig voor katten, maar niet alle modellen zijn geschikt. Veel zijn oorspronkelijk ontworpen voor honden, waardoor ze te zwaar zijn, slechts één klein gaatje hebben (wat frustrerend kan zijn) of lawaai maken door reliëftekeningen en nopjes. Kies daarom een bal die licht, stil en toegankelijk is voor je kat.


Door te experimenteren met voedselverrijking houd je je kat fysiek en mentaal actief, wat bijdraagt aan een gelukkiger en gezonder leven!

Door deze drie fasen te begrijpen en verrijking aan te bieden, ondersteunen we het natuurlijke gedrag van de kat, verminderen we verveling en voorkomen we probleemgedrag.

Bron: I love happy cat handleiding voor een gelukkige kat - Anneleen Bru

Herplaatser Björn

31 mei 2025
Herplaatser Björn Daar was je dan, van de straat gehaald door de dierenambulance. Verschrikt, angstig en boos kwam je binnen. Wij ontmoetten elkaar daar, in het asiel, voor het eerst. Je liet je niet behandelen, en andere verzorgers hadden de hoop eigenlijk al een beetje opgegeven. Je viel het hekwerk letterlijk aan, en je had een oogprobleem waarbij simpelweg zalven geen optie was. Ik heb je geobserveerd, en in goed overleg met een onderbouwd plan, wist ik iedereen te overtuigen: dit ging ons samen lukken We moesten nog twee weken wachten voordat we daadwerkelijk iets voor je konden betekenen. Die tijd heb ik benut om voor jou routine en herkenning op te bouwen. Voorspelbaarheid, want dat is key voor katten. Elke dag werkten we op dezelfde manier, met dezelfde mensen, dezelfde volgorde van schoonmaken, dezelfde benadering van jouw verblijf. En elke dag kwam ik even langs om contact met je te maken, om te ‘bonden’. Gelukkig was je gemotiveerd door lekkers, dat maakte het al wat makkelijker om jouw hart (of maag) te veroveren. Je maakte al snel stappen vooruit. Ik zag dat je leed aan entropion, waarbij je ooglid naar binnen krult en het oogvlies beschadigt. Dat betekende: een operatie. Maar ook: uit je vertrouwde omgeving gehaald worden, over je grens gaan, en onder narcose. Toch moest het gebeuren, zeker omdat je ook nog gecastreerd moest worden. Dus besloten we alles in één keer te doen. De dag van de operatie brak aan. Je deed het zó goed. We hadden je hok de avond ervoor al klaargemaakt, met een mandje erin dat je als veilige schuilplek kon gaan zien. En dat deed je, je zat er lekker in, waardoor we je zonder deze extra stress konden meenemen. Tijdens de operatie ben je volledig nagekeken (ook getest op aids), gecastreerd, en je oogprobleem is verholpen. Een flinke dot zalf, antibiotica en pijnstilling mee terug. We hadden alvast een plekje voor je klaargezet in de plaatsingskamer, zodat je niet nóg een keer hoefde te verhuizen. Je mocht meteen wakker worden in de ruimte waar je zou blijven tot je geadopteerd werd. Wat deed je het goed. Natuurlijk was het spannend met zo’n grote kap om je hoofd, en de her-socialisatie begon eigenlijk weer opnieuw. We gebruikten dezelfde technieken als daarvoor. En nee, we hebben je niet onnodig gestrest met zalven. Was dat een risico? Ja. Konden we je oog goed schoonhouden? Nee. Daarom ook die antibioticakuur, voor de zekerheid. En ondanks alles ging het wonderwel goed. Zelfs met die enge kap bleef je vooruitgang boeken. Na een week of twee had je er genoeg van. Ineens had je die kap er zelf af gekregen. De grote vraag: zetten we 'm terug? In overleg met de dierenarts besloten we je zo te laten. Alles zag er goed uit, en we gingen verder. Kort daarna mocht je voor het eerst los rondlopen in de plaatsingskamer. Wat genoot je daarvan! Natuurlijk even wennen met tien andere katten om je heen, soms nog wat onzeker, maar ook daarin groeide je elke dag een beetje meer. Ik vergeet het moment nooit waarop jij uit jezelf een kopje tegen mijn hand gaf. Dat gevoel… Dat ik jou een nieuwe kans mocht geven, waar anderen misschien allang hadden opgegeven, of zelfs voor euthanasie hadden gekozen, vulde mijn hart met liefde. Je was er klaar voor. Klaar voor een nieuw leven, een gouden mandje dat jij zó ontzettend had verdiend. En dit asiel bood jou die kans. Al snel na je plaatsing op de website meldde zich een warm en liefdevol stel. Ze deinsde niet terug van de mogelijkheid dat jij misschien een stapje terug zou doen door de verhuizing. Je ging met ze mee. En nog geen twee weken later kregen we foto’s van jou, languit op een loungebank in de tuin, genietend van een aai van een van je nieuwe baasjes. Een klein traantje, lieve Björn… Want het had zó anders kunnen lopen voor jou. Inmiddels werk ik niet meer bij dit asiel, dus heb ik geen contact meer met je nieuwe eigenaren. Maar ik hoop van harte dat je nog steeds net zo geniet als op die dag dat ik de foto van jou op die loungebank ontving. Het gaat je goed, lieve Björn.

Second opinion? Een moedige én liefdevolle keuze

21 mei 2025
Het vragen van een second opinion bij een andere dierenarts voelt voor veel mensen als een moeilijke stap. Soms zelfs als een vorm van twijfel of ondankbaarheid richting je huidige dierenarts. Maar laten we eerlijk zijn: als het gaat om de gezondheid van jouw dier, zijn je zorgen nooit overdreven. In de praktijk zijn er meerdere redenen om een second opinion te overwegen. Misschien voel je dat je niet verder komt in het onderzoek. Of je vraagt je af of er geen aanvullende kennis of technieken zijn die elders wel beschikbaar zijn. Misschien geeft de diagnose of het behandelplan je geen rust. Of misschien wil je simpelweg bevestiging, een extra blik voor jouw eigen gemoedsrust. Dat is allemaal legitiem. Sterker nog: het is een blijk van toewijding. Dierenartsen zijn bevlogen professionals, met een schat aan kennis en ervaring. Maar ook zij zijn mensen, met hun eigen specialisaties, inzichten en grenzen. Niet elke kliniek beschikt over dezelfde middelen of expertise. En niet elke aanpak past bij elk dier of bij elk baasje. Juist daarom is het zo belangrijk dat jij als eigenaar volledig achter de gekozen weg staat. Jij moet vertrouwen voelen in het traject. En bovenal: jij moet je gehoord voelen. Je dier is geen patiëntnummer. Het is een deel van je gezin. Een maatje. En jij bent zijn stem, zijn beschermer, zijn veilige haven. Een second opinion aanvragen is dus geen teken van twijfel, maar van zorgzaamheid. Van durven opkomen voor datgene wat je het meest dierbaar is. En daar is niets om je voor te schamen. Integendeel. Het is oké om vragen te stellen. Het is oké om bevestiging te zoeken. Het is oké om het beste te willen. Voor jouw dier. Voor jezelf. Voor het vertrouwen dat je mag voelen in de zorg die jullie samen krijgen.
Show More